Τι σημαίνει Ενεργός Πολίτης, τι είναι η «Πολιτειότητα»; ποιος ονομαζόταν «ιδιώτης» ή ανόητος;

Τι είναι Ενεργός Πολίτης;

Ο ενεργός πολίτης είναι ο υπεύθυνος πολίτης, που είναι ενημερωμένος, ξέρει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του, εκφράζει την άποψή του και συμμετέχει ενεργά στην κοινωνία. Ο ενεργός πολίτης είναι αυτός που είναι υπεύθυνος απέναντι στον εαυτό του, φροντίζει για την υγεία, την ευεξία του, την προσωπική του ευημερία και ανάπτυξη. Ενημερώνεται για τα κοινά, αναζητά πληροφορίες, φιλτράρει την είδηση, συμμετέχει στο χώρο της δημόσιας συζήτησης με παραδοσιακούς σύγχρονους τρόπους, διαμορφώνει κριτική σκέψη και παίρνει θέση. Ενδιαφέρεται για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, δεν ρυπαίνει, υιοθετεί πρακτικές που ενισχύουν το πράσινο, την εξοικονόμηση ενέργειας, προσέχει την κατανάλωση του νερού, ανακυκλώνει, κινείται με τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή το ποδήλατο.

Τι κάνει ο Ενεργός Πολίτης;

Διεκδικεί τα δικαιώματά του στο δημόσιο χώρο, επιδιώκει τη δημόσια έκφραση και τη δημιουργία υποδομών στη γειτονιά του και στη χώρα του, τη διατήρηση ελεύθερων χώρων & του πράσινου στους κοινόχρηστους χώρους, καθώς και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Δέχεται τη διαφορετικότητα, δέχεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, βοηθά τους συμπολίτες του, τηρεί τους κανόνες που θεσπίζονται για τη διευκόλυνσή τους και είναι ανοιχτός απέναντι στους μετανάστες της πόλης, διεκδικώντας την κοινωνική ένταξη τους.

Τι σημαίνει «Πολιτειότητα» και «ενεργός πολιτειότητα»;

Η πολιτειότητα είναι η ιδιότητα του να είναι κανείς πολίτης. Η ενεργός πολιτειότητα προϋποθέτει την ενημέρωση για τα κοινά, τη γνώση των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων που έχει το άτομο ως πολίτης, την έκφραση των απόψεών του, την απαίτηση για διαφάνεια και δικαιοσύνη, την ενεργό συμμετοχή στις κοινωνικές διεργασίες. Η έννοια του «ενεργού πολίτη» αναφέρεται συνήθως στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων του στον δημόσιο χώρο και στην ενεργό συμμετοχή του στις πολιτικές και κοινωνικές δομές διαμόρφωσης απόψεων ή λήψης αποφάσεων, όπως είναι οι φορείς αυτοδιοίκησης, τα κόμματα, οι συνδικαλιστικοί φορείς, οι διάφοροι σύλλογοι, αλλά και οι άτυπες συλλογικότητες (κοινωνικού, πολιτικού ή πολιτιστικού χαρακτήρα), οι επιστημονικές ενώσεις κ.ά. 

Ποια είναι η ιδιότητα του πολίτη και κατ’ επέκταση του ενεργού πολίτη; 

Η «ιδιότητα του πολίτη» (citizenship) θεωρείται ως μια από τις πιο επίμαχες έννοιες της δυτικής πολιτικής φιλοσοφίας, καθώς έχει συνδεθεί με έννοιες όπως η ‘δημοκρατία’, τα ‘δικαιώματα’, οι ‘αξίες’ και παραπέμπει «σε διαφορετικά και δυνάμει αντιφατικά περιεχόμενα, όπως είναι η πολιτική αρετή, τα ατομικά συμφέροντα, το κοινό καλό, το εθνικό συμφέρον και η αξία της πολιτικής συμμετοχής».
Η ιδιότητα του πολίτη είναι μια έννοια ευαίσθητη, όσον αφορά το εννοιολογικό περιεχόμενό της, πολυσήμαντη και δύσκολη να προσδιοριστεί.

Πηγή: Ενεργός Πολίτης

 ============================================================

Τι σημαίνει ενεργός πολίτης;

Ο Αριστοτέλης στα «Πολιτικά» του όρισε ως πολιτεία κάθε οργανωμένη κοινωνία όπου η εξουσία ασκείται υπό των πολλών και προς το κοινό συμφέρον.

Ακολουθώντας την σκέψη του, μπορούμε να αποδώσουμε την ιδιότητα του πολίτη όχι αδιάκριτα σε οποιοδήποτε μέλος μιας οργανωμένης κοινωνίας, αλλά μόνον στα μέλη εκείνα  που μετέχουν ενεργά στην πολιτική, επηρεάζουν δηλαδή την άσκηση της εξουσίας.

Το ότι η αντίληψη αυτή του πολίτη ως ενεργού και μόνον ενεργού μέλους μιας οργανωμένης κοινωνίας κυριαρχεί στην κλασική ελληνική αρχαιότητα, επιβεβαιώνεται και στον Επιτάφιο του Περικλή. Εκφωνώντας στον Κεραμεικό της Αθήνας έναν επιτάφιο λόγο για τους νεκρούς των μαχών του πρώτου έτους του Πελοποννησιακού πολέμου (431 π.Χ.) και τον οποίο μας μετέφερε ο Θουκυδίδης, ο ηγέτης των Αθηναίων έδωσε μια συνοπτική περιγραφή του πώς αντιλαμβάνεται τον πολίτη η Αθηναϊκή κοινωνία.

 

Εμείς οι ίδιοι, είπε, φροντίζουμε τόσο τις ιδιωτικές μας υποθέσεις όσο και τα δημόσια πράγματα και το ένα δεν εμποδίζει το άλλο. Θεωρούμε δε, πως αυτός που δεν αναμειγνύεται στις δημόσιες υποθέσεις είναι όχι μόνον απράγμων, δηλαδή αδιάφορος, αλλά και αχρείος, δηλαδή κοινωνικά άχρηστος.

Ο μη ενεργός πολίτης, λοιπόν, αυτός που δεν μετέχει στα δημόσια πράγματα και αποσύρεται στην προσωπική του σφαίρα, στον χώρο του ιδιωτικού, είναι βάρος για την κοινωνία στην οποία ανήκει. Το να «ιδιωτεύει» κάποιος στην Αρχαία Αθήνα, δεν είναι επιλογή, είναι ελάττωμα.

Ο όρος ιδιώτης, άλλωστε, στην κλασική Αρχαιότητα δεν σήμαινε αυτό που υποδηλώνει κυρίως ο όρος σήμερα, δηλαδή το πρόσωπο εκείνο που δεν ασκεί δημόσια λειτουργία. Σήμαινε αντίθετα, εκείνον που έχει περιορισμένες νοητικές ικανότητες τον α-νόητο. Ταυτίζονταν, δηλαδή, ο πολιτικά ανενεργός με τον κοινωνικά ανίκανο.

Ακόμη και στην νεότερη γλώσσα και γραμματεία, σύμφωνα με το Λεξικό του Κριαρά, ο όρος χρησιμοποιείται, πέραν των άλλων, για να υποδηλώσει και έννοιες αρνητικές, αντίστοιχες με εκείνη του αρχαιοελληνικού ιδιώτη, όπως ο άξεστος, ο αγροίκος, ο αδαής, ο αγράμματος, ο απλοϊκός στον νου. 

Πηγή: Τσέκος Ν. Θεόδωρος
https://www.syntagmawatch.gr/my-constitution/ti-simainei-energos-politis/

16 Μαΐου 2022