«Γιατί η βλακεία πάντα κερδίζει;» Ανάλυση πάνω σε ένα απόφθεγμα του Μαρκ Τουαίην

Ο Αμερικανός Σάμουελ Λάνγκχορν Κλέμενς (Samuel Langhorne Clemens, 30 Νοεμβρίου 1835 – 21 Απριλίου 1910), γνωστός κυρίως με το ψευδώνυμο Μαρκ Τουαίην (Mark Twain), εκτός από μεγάλος συγγραφέας (ανάμεσα στα πιο γνωστά βιβλία του είναι οι Περιπέτειες του Τομ Σόγιερ και οι Περιπέτειες του Χάκλμπερι Φιν) ήταν και ένας πικρός σαρκαστής της ζωής, εξαιρετικά δε τα αποφθέγματά του. Δείτε χαρακτηριστικά:

• Ο άνθρωπος είναι το μόνο ζώο που κοκκινίζει (από ντροπή). Ή που χρειάζεται να κοκκινίζει.
• \Στη ζωή μου έχω περάσει από φρικτές καταστάσεις, μερικές μάλιστα συνέβησαν στην πραγματικότητα.
• Η πεποίθηση ότι οι θρησκείες των αλλόδοξων είναι ψεύτικες, με κάνει να υποψιάζομαι ότι ίσως και η δική μου θρησκεία να είναι ψεύτικη.
• Δεν είναι τα εδάφια της βίβλου, που δεν καταλαβαίνω, που με προβληματίζουν. Είναι τα κομμάτια που καταλαβαίνω.
• Μην μπλέκεσαι σε καυγά με έναν βλάκα. Θα σε ρίξει στο επίπεδό του και θα σε νικήσει λόγω εμπειρίας.

Πάνω στο τελευταίο απόφθεγμα βασίζεται και το άρθρο-ανάλυση με τίτλο «Γιατί η βλακεία πάντα κερδίζει;», το οποίο αναδημοσιεύουμε, λόγω και της 115ης επετείου από τον θάνατό του, την 21η Απριλίου 1910.

«Γιατί η βλακεία πάντα κερδίζει;»

Αν υπάρχει μια αλήθεια που παραμένει σταθερή μέσα στον χρόνο, αυτή είναι η εξής: ο βλάκας είναι ανίκητος. Μπορεί να ακούγεται υπερβολικό, αλλά κάθε εμπειρία ζωής, κάθε συζήτηση και κάθε καυγάς το επιβεβαιώνουν. Και αν δεν διαφωνείς, ίσως ήδη έχεις μπει σε καυγά μαζί του – και ξέρεις πώς τελείωσε.

Όπως έχουμε αναφέρει σε προηγούμενο άρθρο, ο βλάκας δεν προσπαθεί να σε νικήσει στη σκακιέρα της λογικής. Αντίθετα, παίζει σε δικό του γήπεδο: σε ρίχνει στο επίπεδό του και σε νικάει λόγω πείρας. Ενώ εσύ παλεύεις να διατηρήσεις μια δομημένη και λογική επιχειρηματολογία, εκείνος ανακατεύει τα χαρτιά της συζήτησης. Χαοτικές σκέψεις, παράλογα επιχειρήματα, προσωπικές επιθέσεις και ενίοτε καμία σχέση με το θέμα – όλα είναι εργαλεία του.

Εκεί που εσύ προσπαθείς να εξηγήσεις γιατί η Γη είναι στρογγυλή, εκείνος επιμένει πως την έχει δει με τα μάτια του επίπεδη, γιατί “έτσι του φαίνεται”. Και, κάπου εκεί, συνειδητοποιείς ότι δεν υπάρχει σωτηρία. Δεν παλεύεις πια με τη λογική – παλεύεις με μια άβυσσο.

Γιατί είναι ανίκητος;

Μεγάλη πείρα σε άσκοπες συζητήσεις: Ο βλάκας έχει περάσει τη ζωή του τελειοποιώντας την τέχνη του καυγά χωρίς ουσία. Έχει δώσει περισσότερες “μάχες” από ό,τι μπορείς να φανταστείς, και το “οπλοστάσιό” του είναι πλήρες.

Καμία τάση για αυτοβελτίωση: Ενώ εσύ πιθανότατα θες να γίνεις καλύτερος, πιο λογικός, πιο ψύχραιμος, ο βλάκας είναι απόλυτα ευχαριστημένος με τον εαυτό του. Δεν έχει δεύτερες σκέψεις, ούτε αμφιβολίες. Αυτό του δίνει την “ψυχολογική υπεροχή”.

Αντίσταση στη λογική: Ο βλάκας δεν ενδιαφέρεται για την αλήθεια ή τη λογική. Αντίθετα, η δική του “αλήθεια” είναι αμετακίνητη, ακριβώς επειδή δεν βασίζεται σε δεδομένα. Όταν λοιπόν εσύ προσπαθείς να αποδείξεις κάτι, εκείνος απλώς επιμένει – και αυτό συχνά είναι αρκετό για να σε εξαντλήσει.

Η δύναμη της αυτοπεποίθησης: Ο βλάκας δεν αμφιβάλλει ποτέ για τον εαυτό του. Εσύ μπορεί να σκέφτεσαι “μήπως το παράκανα;”, αλλά εκείνος είναι σίγουρος πως έχει δίκιο, ακόμα κι όταν δεν ξέρει για τι πράγμα μιλάει.

Πώς να επιβιώσεις από τον βλάκα

Αν δεν μπορείς να τον νικήσεις, καλύτερα να αποχωρήσεις. Μην μπεις στον πειρασμό να “του δείξεις την αλήθεια”. Το μόνο που θα καταφέρεις είναι να χαλάσεις την ψυχική σου ηρεμία. Ο καλύτερος τρόπος να κερδίσεις έναν καυγά με έναν βλάκα είναι να μην συμμετάσχεις.

Όπως είχε πει σοφά ο Μαρκ Τουέιν: “Μην μπλέκεσαι σε καυγά με έναν βλάκα. Θα σε ρίξει στο επίπεδό του και θα σε νικήσει λόγω εμπειρίας.” Η φράση αυτή συνοψίζει την αρχαία σοφία γύρω από το θέμα και αποτελεί τη μόνη λογική στρατηγική.

Αξίζει να σημειώσουμε πως ο βλάκας είναι ανίκητος, όχι επειδή είναι καλύτερος, αλλά επειδή δεν παίζει με τους ίδιους κανόνες. Και αυτό είναι που τον κάνει επικίνδυνο. Αν θέλεις να διατηρήσεις την ψυχική σου ισορροπία, θυμήσου: μην προσπαθήσεις να τον νικήσεις. Απλώς χαμογέλα, γύρνα την πλάτη και φύγε. Είναι το μόνο παιχνίδι που δεν θα μπορέσει να κερδίσει (10.04.2025). Αναδημοσίευση από εδώ:  https://perpetual.gr/goodstuff/giati-i-vlakeia-panta-kerdizei/

Βύρωνας, η πόλη μας (13.04.2025)