Σαν σήμερα 19 Απριλίου του 1824 πέθανε στο Μεσολόγγι ο Λόρδος Μπάυρον (George Gordon Byron) τον θάνατο του οποίου, ως γνωστόν, θρήνησε όλη η Ελλάδα, ενώ ο ίδιος έγινε σύμβολο του ανιδιοτελούς πατριωτισμού και ανακηρύχθηκε εθνικός ήρωας.
Ας ρίξουμε όμως και μία "αιρετική ματιά" στην Ιστορία, ίσως πιο αληθινή όσον αφορά τον Λόρδο Μπάυρον, μέσα από το εξαίρετο βιβλίο του Θεοδώρου Δημοσθ. Παναγόπουλου "Τα Ψιλά γράμματα της Ιστορίας (ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΝΑΛΙΟΣ).
Λόρδος Μπάυρον
Η περίπτωση του λόρδου Βύρωνα είναι μία άλλη απόδειξη της ομαδικής παράνοιας που χαρακτήριζε και χαρακτηρίζει ακόμη τους Νεοέλληνες από την Επανάσταση μέχρι τις ημέρες μας. Πρόκειται για μια ομαδική αυθυποβολή σε ότι εκάστοτε «γυαλίζει», που το λατρεύουν, το μυθοποιούν, το αναγάγουν σε ένα είδος φετίχ και το προσκυνούν. Μόνο με καθαρά ψυχιατρικούς και ψυχολογικούς όρους μπορεί να ερμηνευθεί η στάση αυτή του πλήθους, ή σωστότερα της πλειοψηφίας του πλήθους. Πάντως δεν μπορεί να είναι άσχετη η αρχέγονη αντίληψη του ανθρώπου να θεοποιεί ό,τι δεν μπορεί να εξηγήσει, να θαυμάζει και να υποτάσσεται σε ό,τι διαφοροποιείται από αυτόν. Πρόκειται για ειδική εκδήλωση της γενικότερης δεισιδαιμονίας, που έχει να κάνει με το φόβο απέναντι στο Υπερφυσικό ή στον Ισχυρό, τα οποία καλύτερα, καλού-κακού να τα λατρεύουμε παρά να τα αγνοούμε. Αρρώστια που μόνο με τη γνώση θεραπεύεται. Η άγνοια είναι η γενεσιουργός αιτία της και η τροφός της.
Δεν χρειάστηκαν να περάσουν περισσότερο από τρείς μήνες και δέκα ημέρες παραμονής του Βύρωνα στο Μεσολόγγι, για να δημιουργηθεί ο αστερισμός του. Όσο όμως και αν έψαξα δεν μπόρεσα να βρω, γιατί ο Άγγλος αυτός ευπατρίδης που ήρθε στην Ελλάδα και έμεινε μόνο τρεις μήνες, ηρωοποιήθηκε και μυθοποιήθηκε τόσο πολύ, ώστε να θεωρείται ως ένας από τους εθνικούς μας ήρωες, του οποίου την (ανύπαρκτη) δράση διδασκόμαστε από την πρώτη Δημοτικού, του έχουμε στήσει παντού προτομές και αφιερώσει πλατείες και δρόμους στο όνομά του! Ο Άγγλος λόρδος, δεν πέθανε μαχόμενος για την ελευθερία των Ελλήνων. Απλώς πέθανε, όπως τόσος κόσμος καθημερινά, από αρρώστια, κάποιος μάλιστα γιατρός είπε ότι πέθανε από σύφιλη. Δεν τραυματίστηκε, ούτε καν συμμετείχε σε κάποια μάχη με του Τούρκους, δεν εμπόδισε έστω κάποια εθνική καταστροφή, ούτε ουσιαστικά βοήθησε τον αγώνα με κάποιον άλλο τρόπο. Εκτός αν θεωρηθεί βοήθεια προς το αγωνιζόμενο έθνος, ότι δάνεισε στον Μαυροκορδάτο, με τόκο, τέσσερεις χιλιάδες λίρες, που ο τελευταίος χρησιμοποίησε στον εμφύλιο πόλεμο, για να καταστείλει την «ανταρσία» του Μοριά.
Τότε, λοιπόν πώς εξηγείται αυτή η ηρωοποίηση; Ίσως μία πιθανή εξήγηση του φαινομένου αυτού- και μου φαίνεται εύλογη- είναι, πρώτον, γιατί ο Βύρωνας ήταν ο μοναδικός λόρδος που ήρθε στην επαναστατημένη Ελλάδα, δεύτερον γιατί ήταν πολύ πλούσιος και είχε μαζί του πολλά λεφτά, τρίτον γιατί ήταν ποιητής γνωστός στην Ευρώπη, και τέταρτον γιατί πέθανε στην Ελλάδα ακριβώς τον καιρό του ξεσηκωμού. Το τελευταίο γεγονός φαίνεται ότι επηρέασε περισσότερο από όλα τα άλλα, με δεδομένο ότι την εποχή εκείνη κυριαρχούσε στην Ευρώπη, ένα κλίμα φιλελληνισμού και μίας γενικότερης συμπάθειας για τους επαναστατημένους Έλληνες.
Έτσι λοιπόν ο θάνατος του, έδωσε την αφορμή στους Ευρωπαίους ρομαντικούς να θρηνήσουν τη θυσία ενός νέου, όμορφου, ιδεαλιστή αριστοκράτη που θυσίασε τη ζωή του στο πανανθρώπινο ιδανικό της ελευθερίας. Η ρομαντική αυτή αντίληψη πέρασε στις ευρύτερες λαϊκές τάξεις και μέσα από διεργασίες κοινωνικής ψυχοπαθογένειας ενσωματώθηκε στο λαϊκό υποσυνείδητο και δημιούργησε το μύθο του εθνικού ήρωα, που θυσιάστηκε για την ελευθερία των Ελλήνων.
Όλες πάντως οι περιγραφές που δίδονται γι’ αυτόν συμφωνούν στο ότι επρόκειτο για έναν κακομαθημένο, εγωιστή, επιπόλαιο, ευφάνταστο, μεγαλομανή, πεισματάρη, αλκοολικό και εκκεντρικό αριστοκράτη, που κάθε του πράξη χαρακτηριζόταν από μία ιδιόρρυθμη αντισυμβατικότητα και αντίθεση προς τα καθιερωμένα πρότυπα. Κυριολεκτικά τυχοδιώκτης, ζούσε χάρις στον μεγάλο του πλούτο, μεταξύ σκανδάλων, ανίας, επαναστατικών εξάρσεων και ρομαντικών παρορμήσεων. Έλεγε ότι ήθελε να αγοράσει ένα ελληνικό νησί, να πάει στην Αμερική και στη Χιλή, να βοηθήσει την Ισπανική επανάσταση ή να εγκατασταθεί στη Βενεζουέλα ή στη Συρία. Εγκατέλειψε την Αγγλία, όπου λόγω των σκανδάλων του δεν ήταν ιδιαίτερα αγαπητός, έχοντας στο ενεργητικό του μία θυελλώδη ερωτική περιπέτεια με μία συμπατριώτισσά του, ένα διαζύγιο και έναν ερωτικό δεσμό με την ετεροθαλή αδελφή του και εγκαταστάθηκε στην Ιταλία, από την οποία έφυγε επίσης, εξαιτίας πάλι ενός ερωτικού καυγά.
Ας δούμε πάλι μέσα από το βιβλίο του κ. Θ. Παναγόπουλου "Τα Ψιλά γράμματα της Ιστορίας (ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΝΑΛΙΟΣ) ποιά ήταν η γνώμη του Μπάυρον για τους Έλληνες.
Απ΄ ότι φαίνεται, για τους Έλληνες δεν έτρεφε και τα καλύτερα των αισθημάτων. Μάλλον φιλότουρκος ήταν, παρά φιλέλληνας. "Οι Έλληνες", έγραψε σε φίλο του, "είναι ίσως ο πιο διεφθαρμένος, ο πιο εκφυλισμένος λαός του κόσμου. Με την επανάστασή τους αποκάλυψαν τον πραγματικό τους χαρακτήρα. Είναι η πιο ματαιόδοξη και η πιο ανειλικρινής φυλή της γης, μία χημική ένωση από όλα τα ελαττώματα των προγόνων τους. Σε αυτά πρέπει να προσθέσεις και τα ελαττώματα των Τούρκων και των Εβραίων. Και όλα αυτά ανακατεμένα σε ένα τσουβάλι δουλείας".
Σε κάποιον άλλο είχε πεί: "Μ' αρέσουν οι Έλληνες. Είναι γοητευτικοί κατεργαρέοι με όλα τα ελαττώματα των Τούρκων, αλλά χωρίς το θάρρος τους. Μου αρέσει η υπόθεση της ελευθερίας του ελληνικού έθνους, μόνο που περιφρονώ τη σημερινή φυλή των Ελλήνων. Τους λυπάμαι, αλλά δεν πιστεύω πως είναι καλύτεροι από τους Τούρκους. Πιστεύω μάλιστα ότι σε πολλά τους ξεπερνούν οι Τούρκοι"(* J. Kennedy, Conversation on Religion with Lord Byron, London 1830, σ. 471)
Ένας συγγενής του γράφει: "Ο λόρδος Μπάυρον ούτε έδειξε ούτε ένιωσε ποτέ μεγάλο ενθουσιασμό για τους Έλληνες. Ήταν έτοιμος να θυσιάσει χρήματα, ασχολίες και απολαύσεις στο βωμό της ελευθερίας, αλλά σ' αυτό μπορεί κανείς να διακρίνει δίψα για δύναμη και δόξα και όχι προσήλωση στις αρχές της ελευθερίας" (** Astarte, A fragment of truth concerning George Gordon Bayron, London 1921, σ. 121)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου